KAART - AFBEELDINGEN  - VOLGENDE PROJECT
ARCHITECTUURGIDS.NL / ARCHITECTUREGUIDE.NL
WINKELCENTRUM DE LIJNBAAN
VAN DEN BROEK & BAKEMA, 1951-1953, Lijnbaan, Rotterdam
Winkelcentrum De Lijnbaan / Shopping Centre De Lijnbaan ( Van den Broek & Bakema )
© 2006 Rook & Nagelkerke

MEDEWERKENDE ARCHITECT:
Frans van Gool
Herman Klopma

ARCHITECT(ENBUREAU):
Van den Broek & Bakema

GEBOUWTYPE:
Winkels

STAAT:
Van den Broek & Bakema (H. Klopma) (uitbr. 1962-1966)


GERELATEERDE GEBOUWEN:
Meubelwarenhuis H.H. de Klerk
Lijnbaanflats
Warenhuis Ter Meulen/Wassen/Van Vorst

Na lange aarzeling over plaats en vorm van een nieuw winkelgebied in het centrum van de verwoeste stad, krijgen Van den Broek & Bakema in 1951 de opdracht voor het ontwerp van 65 winkels. De winkels worden gebouwd aan twee kruisende voetgangersstraten in twee lagen. In tegenstelling tot de traditionele Nederlandse winkelstraat zijn woningen en kantoorruimtes niet boven de winkels geplaatst maar in aparte gebouwen erachter. Het straatprofiel is hierdoor niet hoog en smal, maar laag en breed. De winkels zijn in een betonskelet geconstrueerd, waarin een flexibele indeling mogelijk is. Scheidingswanden zijn van baksteen. In de regel bestaat een winkel uit twee lagen (boven een kelder), met drie lagen dienstruimtes aan de achterzijde. De winkels zijn 15 tot 20 m. diep; de breedte varieert. De gevels zijn opgebouwd uit geprefabriceerde betonnen stijlen en platen op een stramien van 1,10 m. Voor de gevels loopt een luifel van stalen liggers, opgehangen aan de betonconstructie van de winkels en afgewerkt met naturel gelakte grenen delen. Hier en daar zijn overdekte passages, die tezamen met kiosken, vitrines, bloembakken en de bestrating het voetgangersgebied vorm geven. De winkels worden bevoorraad vanuit een expeditiestraat aan de achterzijde, die eveneens de toegangsstraat voor de woonbebouwing vormt. Deze bestaat uit blokken van resp. drie, dertien en negen lagen, die een gemeenschappelijk groengebied omsluiten.
In 1966 wordt de Lijnbaan verlengd tot aan het Binnenwegplein. Hiermee is de koppeling gelegd met een ander belangrijk winkelgebied, gedomineerd door twee eveneens door Van den Broek & Bakema ontworpen winkelgebouwen: H.H. de Klerk en Ter Meulen/Wassen/Van Vorst. Als prototype van het verkeersvrije winkelcentrum heeft de Lijnbaan overal ter wereld navolging gekregen. De unieke stedenbouwkundige opzet van voetgangersgebied, expeditiestraat en hoogbouw aan woonhoven heeft een van de weinige geslaagde vormen van stedelijk wonen opgeleverd, en blijkt ook kantoorkolossen uit de jaren zeventig moeiteloos te incorporeren. De flexibele winkelindelingen, de eenvoudige systematische architectuur en de met zorg vormgegeven voetgangersstraat hebben vele generaties interieurarchitecten en winkeldecorateurs doorstaan. In 1996 zijn de oorspronkelijke luifels vervangen door een nieuwe, meer transparante variant naar ontwerp van Architectengemeenschap Van den Broek & Bakema.