KAART - AFBEELDINGEN  - VOLGENDE PROJECT
ARCHITECTUURGIDS.NL / ARCHITECTUREGUIDE.NL
WONINGBOUW DE DAGERAAD
M. DE KLERK, P.L. KRAMER, 1919-1922, H. Ronnerplein, P.L. Takstraat, Th. Schwartzeplein, Amsterdam
Woningbouw De Dageraad / Housing De Dageraad ( M. de Klerk, P.L. Kramer )
© 2006 Jan Derwig
Deze arbeiderswoningen voor de socialistische woningbouwvereniging De Dageraad zijn ontworpen door de twee belangrijkste exponenten van de Amsterdamse School: M. de Klerk en P.L. Kramer. De woningen zijn gebouwd met gemeentesubsidie en voldoen aan de bouwverordening (maximaal vier lagen, trappenhuizen in directe verbinding met de buitenlucht, maximale inhoud van de woonruimte, etc.). Hoewel vooral Amsterdamse Schoolarchitecten vaak werden ingezet ter verfraaiing van de gevels van standaard woonblokken, zijn in dit geval ook de plattegronden van de hand van De Klerk en Kramer. Het complex bevat grotendeels drie- en vierkamerwoningen, hetgeen voor de arbeiders die er woonden een aanzienlijke verbetering van hun leefsituatie betekende. Dat er naast ruime woningen ook en vooral veel aandacht kon worden besteed aan het exterieur is voornamelijk te danken aan de constante verdediging door de socialistische wethouder Wibaut tegen kritiek over de vermeende spilzucht en het onnodig verfraaien van de straatwanden. Zijn borstbeeld is dan ook verwerkt in een van de straathoeken van het complex.
Het werk van De Klerk betreft voornamelijk de woningen aan het Th. Schwartzeplein en het H. Ronnerplein. De woningen zijn in groepen bijeengebracht, telkens gescheiden door een diepe inham in de daklijn. Het werk van De Klerk is hier veel rustiger en minder uitbundig dan in de Spaarndammerbuurt. De straatwanden aan de P.L. Takstraat zijn eveneens van De Klerk. Door de woninggroepen telkens ten opzichte van elkaar te laten verspringen en ze met een plantenbak naast de entrees met elkaar te verbinden, ontstaan zich herhalende Z-vormige figuraties die de straatwanden een dynamisch karakter geven.
Kramer heeft de woningen langs de Burg. Tellegenstraat, de W. Passtoorsstraat en de Talmastraat ontworpen. Het meest indrukwekkend is de hoekbebouwing aan de P.L. Takstraat waar welvende verticale vlakken oprijzen uit de getrapt afgeronde straatgevels. De twee scholen die het complex aan de zijde van het Amstelkanaal afsluiten zijn ontworpen door Publieke Werken. Het beeldhouwwerk bij de ingangen is van Hildo Krop. Ook het Coöperatiehof (1925-1927) is van Kramer. Bezoekerscentrum De Dageraad: Burgemeester Tellegenstraat 128.